In mijn blogs komt bij herhaling naar voren, op welke wijze de voortschrijdende automatisering een bedreiging vormt voor mensen met schulden of met een laag inkomen. Deze mensen zijn in hogere mate afhankelijk van instanties voor ondersteuning. De instanties stellen administratieve eisen en voorwaarden. Juist deze groep mensen, veelal niet het hoogst opgeleid, komt steeds minder toe aan het leiden van een eigen leven, omdat ze alleen maar bezig is met het voldoen aan administratieve verplichtingen. Verplichtingen die ze vaak genoeg niet of nauwelijks zonder hulp onder controle hebben, terwijl de benodigde hulp steeds duurder, schaarser en slechter van kwaliteit wordt.
In 2018 moeten banken gaan voldoen aan de nieuwe PSD2 richtlijn. Banken moeten de gegevens van klanten openstellen en derde partijen toegang verlenen tot de betaalrekening. De rekeninghouder moet wel vooraf toestemming geven voor het gebruik van de betaalgegevens. Daar heeft de bank geen moeite mee. De bank neemt gewoon die toestemming op in de algemene voorwaarden bij de bankrekeningovereenkomst.
Belastingdienst en uitkeringsinstanties kunnen aan de hand van betaalgedrag en betaalgegevens van bedrijven en particulieren mogelijk fraude opsporen. Maar zij zijn niet de enigen die toegang krijgen tot ons aller elektronische portemonnee.
In Nederland geven veel bedrijven de voorkeur aan de incasso (SEPA Direct Debit), omdat ze dan zelf de betaalopdracht kunnen initiëren. Bij onvoldoende saldo wordt de incasso niet uitgevoerd. Met PSD2 ontstaat een nieuwe mogelijkheid om eerst het saldo te controleren, voordat de incasso wordt aangeboden. Bij voldoende saldo, levert de incassant de incasso aan. Bij onvoldoende saldo controleert de incassant de dag erna opnieuw op saldo. Zo kan bijvoorbeeld bij een huurachterstand de verhuurder trefzeker incasseren, terwijl de bewoner wordt afgesloten van energie of medicijnen niet kan verkrijgen omdat de rekening niet kan worden betaald.
Een andere mogelijkheid is om de klant te verplichten akkoord te gaan met SEPA Credit Transfer betalingen via een Payment Initiation Service Provider (PISP) uit te voeren. De PISP laat volgens afspraak een betalingsopdracht uitvoeren zodra daartoe de mogelijkheid bestaat. Op die manier bant de schuldeiser ook het nadeel uit van het storneren van een incasso opdracht.
Deurwaarders en stadsbanken (schuldsanering) zullen zeker belangstelling tonen voor de nieuwe mogelijkheden. Schuldenaren komen laagdrempelig in de situatie, dat zij meer betalingsverplichtingen aangaan dan verantwoord is. Hoe binnen PSD2 wordt gegarandeerd, dat de wetgeving rondom de beslagvrije voet niet wordt gecompromitteerd, blijkt niet uit de publicaties tot dusver.